Efekt prac archeologicznych na Górze Chełmskiej wskazuje, że nie ma takiego drugiego miejsca w tej części Europy. Nie brakuje też sensacji archeologicznych. – Jest ich na tyle dużo, że nie jesteśmy w stanie sobie poradzić z ich odpowiednim zinterpretowaniem – mówi prof. Andrzej Buko, Dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Jak wskazują archeolodzy, główną sensacją, która znajduje potwierdzenie w tym roku jest fakt, że na “Górce” w ogóle wzniesiono kamienne budowle. Dotychczas eksperci twierdzili, że jej północna część jest pusta. Ostatecznie okazało się, że intensywne prace architektoniczne trwały również po tej stronie, a wskazują na to odsłonięte budowle, mur oraz pierwsza kolumna.
W Chełmie jak w Rzymie
Profesor Andrzej Buko wskazuje, że nie ma takiego drugiego miejsca w Polsce i w tej części Europy, gdzie ludność celowo zbudowałaby górę z zespołem architektoniczno – rezydencjonalno – sakralnym. – Budowle wznoszone były w technice ciosowej. Bardzo często używano kwadratowych bloków, tak jak miało to miejsce w świecie rzymskim – dodaje Buko. Egzotykę chełmskich wykopalisk potwierdza również budowanie z białego oraz zielonego kamienia, który poza Chełmem nigdzie indziej nie występuje. – Monumentalizm i wielkość tego przedsięwzięcia jest największym wyróżnikiem miasta. Do odkryć na “Górce” nie odnajdziemy żadnej analogii. Odwrotnie, to będzie punktem odniesienia, do którego będą powoływać się inni – komentuje Dyrektor Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
Archeolodzy zaznaczają, że niezbędnym warunkiem prowadzenia dalszych prac, jest przemodelowanie i przeniesienie samego kopca na “Górce” w inne miejsce. To właśnie pod nim miałyby znajdować się najbardziej newralgiczne odkrycia. Jak wskazują specjaliści, tylko ten zabieg dałby możliwość uzyskania odpowiedzi na wiele nurtujących pytań, co do przeszłości naszego miasta. Inne problemy dotyczą kwestii finansowania oraz upływający czas. Prace wykopaliskowe na Górze Chełmskiej mają się zakończyć za dwa lata. Tegoroczne potrwają do 15 września, z dwudniową przerwą na odpust.
Miasto skorzysta na wykopaliskach?
Koncepcja zagospodarowania przestrzennego dla tych terenów już istnieje, a w najbliższych dniach zostanie przedstawiona opinii publicznej. – Chcemy, aby były ukazane najważniejsze elementy, związane z najstarszą historią miasta – mówi Elżbieta Bajkiewicz-Kaliszczuk, Dyrektor Wydziału Sportu, Kultury i Turystyki UM. Pierwszym krokiem, aby ożywić turystycznie to miejsce, było przyjęcie strategii dla terenów “Wysokiej Górki”, Bieławina oraz miejscowości Stołpie. Drugim, przyjęcie koncepcji Chełmskiego Obszaru Funkcjonalnego na podstawie porozumienia, które zostało nawiązane z gminą Chełm i gminą Kamień. – W strategii ChOF-u objęliśmy cały zespół rezydencjonalno – sakralno – obronny z XIII wieku. Wstępnie myślimy o ścieżce historycznej związanej z Księciem Danielem – dodaje Bajkiewicz – Kaliszczuk. Kontynuowanie prac nad programem rewaloryzacji rezydencji książęcej na „Górce” oraz reliktów świątyni w podziemiach bazyliki NMP, przewiduje również gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Chełm na lata 2015 -2018 z perspektywą na lata następne. Miasto jest również zdecydowane, co do udzielania archeologom dalszego wsparcia finansowego oraz przygotowane do aplikowania o środki z Unii Europejskiej.
